Persbericht: Voorkom systeeminfarct wonen en zorg ouderen

Nu doorpakken om systeeminfarct voor wonen en zorg voor
ouderen in Brabant te voorkomen!

(Persbericht 25 juni 2018)

De drie Brabantse seniorenverenigingen KBO-Brabant, PVGE en PCOB voorzien een  ‘systeeminfarct’ in wonen en zorg voor senioren als er niet snel de nodige actie wordt ondernomen. Vrijdag 22 juni jl. stuurden zij een brandbrief én actieplan aan de provincie Noord-Brabant, minister De Jonge en staatssecretaris Blokhuis (VWS), de Tweede Kamer, Brabantse gemeenten en de koepels van woningcorporaties en zorginstellingen.

Door het verdwijnen van verzorgingshuizen, de kanteling in de hulpverleningsfilosofie,
aanscherping van indicatiecriteria voor verpleeghuizen, de behoefte aan vraaggerichte zorg, toenemende vergrijzing en de toename in zorggebruik mede door chronische aandoeningen zoals dementie, dreigt een systeeminfarct dat de georganiseerde ouderen in Noord-Brabant hoe dan ook willen voorkomen. Het aantal senioren én hun gemiddelde leeftijd nemen toe, schrijven de bonden in de brandbrief. Zeker in Brabant, een van de meest vergrijzende provincies. Zo stijgt het aantal dementerenden in Brabant van 34.000 in 2015 naar bijna 61.000 in 2030. Zeventig procent van hen woont thuis en dat loopt op tot tachtig procent, zo is de verwachting. De vraag naar zorg aan huis stijgt daarmee ook, maar er is niet genoeg personeel. Dat tekort zal alleen maar groter worden, met als gevolg meer druk op mantelzorgers, zorgwerkers en hulpdiensten.

Noord-Brabant heeft van oudsher een sterk coöperatief karakter, hetgeen blijkt uit het
grootste aantal zorgcoöperaties maar ook uit de hoogste organisatiegraad van senioren in Nederland. Bijna de helft van alle zorgcoöperaties bevindt zich in Noord-Brabant en maar liefst een op de drie 65-plussers is er lid van een seniorenvereniging.
Uit onderzoek blijkt dat ouderen hun (toekomstige) woon/zorg-probleem liefst voor zich uit schuiven, maar – eenmaal daartoe uitgedaagd – overwegend een sterke voorkeur uitspreken voor zelfstandig maar beschermd oud worden in eigen wijk of dorp: geclusterd wonen met de mogelijkheid van aanvullende en flexibel opschaalbare zorg thuis.
De drie verenigingen vinden dat ouderen ook zélf kunnen bijdragen aan een oplossing van dit probleem. “Willen we een systeeminfarct voorkomen en betere en betaalbare ouderenzorg bereiken, dan moet ouderenzorg vooral weer een zorg worden van de ouderen zelf maar wel op een gezamenlijke en verantwoorde wijze. Samenredzaamheid is hier het devies”, zo stellen de voorzitters van de seniorenverenigingen Leo Bisschops (KBO-Brabant), Mari Vervaart (PVGE) en Cees Sprong (PCOB). Maar daarbij is ook hulp van de overheid, woningcorporaties en zorginstellingen nodig.

Concreet stellen de verenigingen voor om in elke Brabantse gemeente een ‘kernteam’ samen te stellen waarin vier kernpartners – lokale seniorenverenigingen,  woningcorporaties, zorginstellingen en gemeente – samenwerken bij de ontwikkeling van woonvormen die het gat vullen tussen zelfstandig wonen en verpleeghuis. Om die teams op gang te helpen zou de Provincie vier jaar lang een overkoepelend provinciaal transitiebureau moeten financieren. Dat vergt zes miljoen euro, uitgesmeerd over vier jaar.

De seniorenverenigingen denken dat de oplossing ligt in het vormen van ‘clusters’ van
seniorenwoningen met zorgvoorzieningen die opschaalbaar zijn als de behoefte toeneemt. Om dát mogelijk te maken zou de Rijksoverheid, bij wijze van proef, de schotten moeten doorbreken tussen de drie wetten waaruit zorg voor ouderen nu wordt betaald. Dat zijn de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de Wet langdurige zorg (Wlz) en de Zorgverzekeringswet (Zvw). De Wmo financiert huishoudelijke hulp, dagbesteding en hulpmiddelen voor thuiswonenden zoals rolstoel of traplift. Thuiszorg loopt via de Zvw en verpleeghuiszorg of volledig pakket thuis valt onder de Wlz.

De drie seniorenverenigingen vragen de Provincie nadrukkelijk om de urgentie van het
woon/zorgprobleem te onderkennen en mee te helpen om van Brabant een provincie te
maken waarin vergrijzing en ontgroening als een uitdaging tegemoet worden getreden. Maar ook het Ministerie van VWS wordt gevraagd de gemeenschappelijke ambities in de vorm van eigentijdse, ouderenvriendelijke woon-/zorginitiatieven te helpen realiseren in Noord-Brabant.

Bijlagen:
1. Brief aan College Gedeputeerde Staten Noord-Brabant d.d. 22 juni 2018
2. Notitie Wonen en zorg voor ouderen in Noord-Brabant: nu doorpakken!