Onderwerp: De Wet Toekomst Pensioenen
Geachte senatoren,
Afgelopen 22 en 23 mei heeft u gedebatteerd over de Wet Toekomst Pensioenen.
Tal van economen, juristen, pensioenspecialisten, (oud-)pensioenfondsbestuurders, actuarissen, hoogleraren en ook instanties als de Raad voor de Rechtspraak, het College voor de Rechten van de Mens, de AFM en ouderenorganisaties hebben duidelijk gemaakt, dat deze wet die met stoom en kokend water in 2021 in 9 maanden tijd tot stand werd gebracht door op zich zeer bekwame personen, in een Stuurgroep en diverse werkgroepen, helaas zodanig is beïnvloed door groepsprocessen, dat de beoogde kwaliteit van de groepsbesluiten en het eindresultaat er zwaar door zijn aangetast.
Bijgevolg is deze hypercomplexe wet zoals hij nu voorligt niet rijp voor invoering.
De WTP en de bijbehorende lagere wetgeving dienen eerst volledig te worden uitgeschreven en vervolgens aan een integrale risicoanalyse te worden onderworpen.
En met name ook te verder worden doordacht op uitvoerbaarheid van de verschillende onderdelen en hun consequenties voor de toekomst alsmede de impact en leefbaarheid daarvan voor mensen die na hun werkzame leven hopen te kunnen genieten van een aangename en rustige oude dag.
Dat is immers altijd de doelstelling geweest van ons huidige pensioenstelsel.
Niet dat daarvoor een absolute zekerheid kon worden afgegeven. Er ligt namelijk helemaal geen belofte besloten in de pensioentoezegging, maar een ultieme inspanningsverplichting.
Voor de toeslagverlening geldt ook een inspanningsverplichting, zij het minder stringent. Die is namelijk meestal afhankelijk van de te behalen rendementen en maakt maar zelden onderdeel van de ingelegde premie.
En dat is naar behoren zo ook netjes en zorgvuldig ingebed in de nog vigerende PW van 2007.
Maar dat gaat met de WTP op de schop.
Word je er beter van onderdelen WTP als je met pensioen gaat, zoals de afgelopen jaren de mantra luidde? Welnee.
De WTP heeft helemaal geen sociaal karakter meer, het eindresultaat is gewoon een plat financieel product.
Je bent tegen je pensioendatum in veel gevallen immers aangewezen om te gaan shoppen met je opgebouwde vermogen.
Heeft u enig idee wat dat inhoudt en betekent voor de gemiddelde burger?
En wat daar dan meteen aan kosten vanaf gaat ten bate van de verzekeraar als die het stokje van het pensioenfonds overneemt?
Overigens blijft de hoogte van je pensioen onzeker tot aan de dag waar op je met pensioen gaat.
Want de stand van de rente op die dag is namelijk bepalend voor de uiteindelijke hoogte van je pensioen.
Daarnaast wordt je pensioen onzeker. Jaarlijks wordt voor jou beslist hoeveel er uit jouw (virtuele) persoonlijke potje mag worden aangewend als aanvullend pensioen.
Dus geen vast pensioen meer, de duimschroeven worden op je oude dag nog wat verder aangezet. Je wordt als oudere bovendien in een lifecycle geplaatst, waarin zoveel mogelijk risico wordt gemeden.
De aanbeveling van DNB zijde luidt dan, zo veel mogelijk te gaan beleggen in veilig geachte staatsobligaties.
Doorgaans renderen die al onvoldoende om dan ook nog te mogen rekenen met een indexatie of toeslag.
Maar recent hebben we ook een heel ander voorproefje meegemaakt in de markten. Je blijkt nu ook de kans te lopen, dat je daarin, als het even tegenzit, wordt uitgekleed waar je bijstaat.
De WTP schrijft in zo’n geval voor: korten! Zeker in deze alsmaar onzekerder wordende tijden.
Misschien biedt de SR of de TRT dan nog een tijdelijk doekje voor het bloeden.
Maar er zijn nog ook andere deelnemerscategorieën die graag wat stabiliteit of aanvulling tegemoet zien uit diezelfde reserve als het in hun leeftijdscohort wat tegenzit.
En komt er weer een onverwachte tegenvaller? Nogmaals: korten!
In meer ongunstige omstandigheden betekent dat: doorgaan tot het gaatje is bereikt en je potje leeg is. Want negatief kan niet.
Is dat nog leefbaar?
O ja, excuses – negatief gaan kan wel als een fondsbestuur besluit gebruik te maken van het hefboomeffect voor jongeren (die daar zelf overigens niets over te vertellen krijgen en er maar weinig voor blijken te voelen – merkwaardig toch!) om meer te gaan beleggen dan de inhoud van hun potje toestaat.
Er is toch niet voor niets jarenlang gewaarschuwd vanuit de AFM en DNB om vooral niet te gaan beleggen met geleend geld??
En zie: plots zit daar warempel nu de duvel zelf in de wet – ga je gang, want beleggen is fijn en het biedt veel kansen.
Totdat je de kous op de kop krijgt en zelf geen zekerheid meer kunt bieden en niets bij te zetten hebt.
Is dat nog leefbaar?
De WTP brengt uitsluitend meer onzekerheid brengende maatregelen die het vertrouwen in het pensioenstelsel en de pensioensector danig zullen ondermijnen.
Vergeet niet dat de huidige gepensioneerden tot medio 2022 al 10 jaar lang zijn kort gehouden onder het nFTK.
Ondanks jarenlange mooie rendementen frustreerde dat jaar na jaar de mogelijkheid tot indexatie.
Het nFTK had tot doel een (overmaat aan) zekerheid te creëren voor alle deelgerechtigden, met name de jongeren. Dat gebeurde aan de hand van periodiek voorgeschreven verplichte berekeningen van de openstaande verplichtingen en de rapportage daarvan aan DNB, over een periode van maar liefst 60 jaar.
Aangezien er over een periode langer dan 20 jaar geen markten meer zijn, vanwege het hoogst onzekere en totaal onvoorspelbare karakter, werd hier gewerkt met aannames en rekenformules waarvan de grondslagen betwistbaar zijn.
Een helaas voor de gepensioneerden verkeerd doorgeschoten staaltje wetgeving, dat in de praktijk hun besteedbaar inkomen geleidelijk steeds wat verder heeft uitgehold, maar uiteindelijk in 2020 wel heeft geleid tot een gezamenlijk pensioenvermogen voor actieven en gepensioneerden van meer dan 1800 miljard.
Helaas is daar in de veranderlijke markten dus een deel van verdampt (dat anders had kunnen worden toegekend an actieven en gepensioneerden) en in afgelopen jaar opnieuw.
Ja, het kan verkeren en dat wordt vaak onvoldoende beseft.
Tot aan de recente inflatietoeslagen bedroeg de achteruitgang bij de gepensioneerden in koopkracht gemiddeld tussen 20 en 25%. Zij hebben in de meeste gevallen niets meer bij te zetten.
Ik geef het u te doen.
Los van de vele op hun werking en effect in de praktijk niet doordachte onderdelen van de WTP, waar niet alleen door oppositiepartijen uitgebreid op is gewezen, maar ook door diverse deskundigen door wie u zich eerder dit jaar al heeft laten voorlichten over deze materie, betreur ik het dat nog altijd niet wordt ingezien dat met de WTP in de huidige vorm een Paard van Troje van andere belanghebbende partijen wordt binnengehaald.
Dat wordt voor alle deelnemers chaos en ellende troef.
Het gaat immers wel om zo’n 1.500 miljard euro, onze gezamenlijke nationale oudedagsvoorziening voor werkende jongere generaties en gepensioneerden, die bij aanname van de WTP bij de huidige vorm en status op het spel word gezet.
Want in het plaatje ontbreekt ook een plan B. En dat is een groot risico.
Groter dan het aanhoudende mantra van betere kansen op uitkering en indexatie van de afgelopen jaren.
Van de mogelijke en veel ernstiger schaduwzijde werd bewust weggekeken. Daarom hebben velen geen idee waar ze onder de WTP voor komen te staan.
Tekortschietende maatschappelijke zorgplicht.
Gepensioneerden en werkenden zullen de rekening gepresenteerd krijgen (zij lopen voortaan alle risico’s -sociale partners zijn daarvan gevrijwaard) en komen in hun hemd te staan.
Na eerdere recente wetgevende misslagen zal ook dit onze rechtsstaat en democratie verder ondermijnen.
Alle problemen met deze wet, de onzekerheid over de hoogte van ons pensioen, de extra kosten die er nog bij komen zoals de 60 tot (bij doorstijgende rente) 100 miljard euro compensatie voor het afschaffen van de doorsneesystematiek -terwijl dat beter gewoon langs arbeidsvoorwaardelijke weg kan worden overbrugd en opgelost-, en de setting waarin we leven: in toenemende mate moet meer risico worden genomen om nog enig fatsoenlijk rendement te kunnen behalen; de onzekere en verslechterende economische vooruitzichten en toenemende geopolitieke spanningen en conflicten, maken duidelijk dat deze wet niet af is en zeker niet klaar. Hij moet zo daarom zeker niet worden aangenomen. De risico’s zijn te groot.
De WP is nog op te veel onderdelen onvoldoende doordacht. Dat geldt met name op zijn werking en de gevolgen en de impact van onderdelen in de praktijk.
Dat stuur je niet achteraf even gemakkelijk bij. Door zijn complexiteit is het een mammoettanker, waar je als je opeens moet bijsturen wel even bezig bent en dan is het dus te laat.
Denk even aan enkele eerder als ‘eenvoudig ‘bestempelde onderwerpen die we reeds als voorproefje hebben gezien. Die nu nog altijd spelen omdat ze niet werkend kunnen worden gemaakt zonder vervelende neveneffecten: de eenmalige opname van 10%, het nabestaandenpensioen, een regeling voor de zware beroepen, een eenvoudige pensioenplicht voor alle werkenden.
Misschien vraagt dat wel om een ander bestel als waaronder het huidige voorstel wordt doorgebouwd.
Ik roep u als chambre de reflection daarom op, hier met de Pinksterdagen nog eens goed op te reflecteren.
En verzoek u met klem om tijdens de stemming af te zien van de Wet Toekomst Pensioenen; doe het niet.
Niet nu, in deze nog veel te onrijpe vorm.
Met mij rekenen velen erop dat u op 30 mei gepensioneerden en actieven niet in de kou laat staan en geen onverantwoorde risico’s zult nemen met ons pensioen.
Met vriendelijke groet,
.J.A. Verberne
Eindhoven.
{Sinds 1986 actief met arbeidsvoorwaardenbeleid en pensioen in binnen- en buitenland en brede ervaring in de pensioensector. Als fondsbestuurder, als projectbegeleider, als adviseur, als risico-manager, communicator en probleemoplosser. En op heden nog altijd actief als lid van een Auditcommissie bij een Pensioenfonds, als voorzitter van een Pensioencommissie van een Federatie van Verenigingen van Gepensioneerden van een groot ondernemingspensioenfonds, en als lid van de Commissie Toekomst van een gesloten bedrijfspensioenfonds.}
